Verstopte afvoeren? Alle doe-het-zelf tips om ze op een eenvoudige en effectieve manier te ontstoppen

Hoe voorzichtig je ook bent met alles wat door de afvoer van de gootsteen, wastafel, douche of badkuip gaat, het is onvermijdelijk dat er van tijd tot tijd verstoppingen ontstaan die verhinderen dat het water goed wegstroomt. Etensresten, olie en vet in de keuken, of vuil, zeep- en crèmeresten, maar vooral haren in de badkamer kunnen gemakkelijk verstoppingen in de leidingen veroorzaken, waardoor het water niet wegloopt.

Deze verstoppingen veroorzaken niet alleen onaangename geuren, maar kunnen op den duur ook schade toebrengen aan de leidingen, zodat je het probleem snel moet verhelpen. Maar voordat je chemische producten voor de afvoer gaat gebruiken, die vaak giftig en gevaarlijk zijn voor de gezondheid en het milieu - en mogelijk ook schadelijk voor de leidingen zelf - kun je ook een reeks alternatieve remedies proberen, zowel mechanische als op basis van ingrediënten die je eenvoudig in de keuken kunt vinden en niet alleen.

Adrian Black/Flickr

Voor gootstenen

Aangezien een deel van de verstopping van de leidingen vaak uit vettig materiaal bestaat, is kokend water een fundamenteel bestanddeel dat in elke doe-het-zelf-oplossing voor het ontstoppen van afvoeren terugkomt: als de situatie niet al te ernstig is, volstaat het soms een pan vol water in de afvoer te gieten om de verstopping te verwijderen, waarbij alleen het vettige deel wordt opgelost. Als het herhalen van deze methode een tweede keer geen resultaat geeft, kun je proberen verschillende ingrediënten toe te voegen of kun je verschillende hulpmiddelen gebruiken.

De gootsteenontstopper gebruiken (plopper)

Dit is een zeer eenvoudige methode, maar als je het niet op de juiste manier aanpakt, loopt je soms het risico dat je de verstopping erger maakt in plaats van verwijdert. Eerst moet je de bak van de gootsteen vullen met heet water, en vervolgens de zuignap op de afvoer plaatsen. Als de gootsteen twee bakken heeft, bedek de andere dan met een handdoek of spons.

Houd de handgreep van de gootsteenontstopper stevig vast en beweeg de zuignap, zonder hem van de gootsteen los te laten, snel op en neer, til dan de zuignap op en kijk of het water gemakkelijker wegloopt. Blijf de ontstopper op deze manier gebruiken tot de afvoer weer normaal werkt.

Kokend water en zout

Wanneer de verstopping niet bijzonder ernstig is en je deze wilt losmaken in plaats van mechanisch te verwijderen, kun je water en zout proberen. Giet eerst 60 gram fijn keukenzout op de afvoer, kook vervolgens een liter water en giet dit over het zout. Het kan nodig zijn de handeling verschillende keren te herhalen, en aan het eind van elke cyclus na te spoelen met heet water uit de kraan.

Met azijn en baking soda

Ook in dit geval begin je met kokend water in de afvoer te gieten, daarna 100 - 120 gram baking soda, en indien nodig gebruik ijzerdraad (of een rechtgetrokken kleerhanger) om te proberen zoveel mogelijk baking soda in de afvoer te krijgen, en laat dit een paar minuten inwerken. Maak intussen een mengsel van gelijke delen heet water en azijn en giet dit in de afvoer, waarbij je de afvoer afdekt met een dop. Laat het 10 minuten inwerken. Na deze tijd, giet een kop heet water om te spoelen. Als je merkt dat de afvoer nog niet helemaal vrij is, giet er nog vier koppen kokend water bij. Indien nodig kun je de handeling herhalen door er nogmaals baking soda en azijn over te gieten.

Met zout, azijn en baking soda

Dit is de oplossing wanneer de verstopping vrij ernstig is. Je zult nodig hebben: 60 gram baking soda, 40 gram zout, 230 ml azijn. Meng eerst baking soda en zout en giet dit in de afvoer, verwarm vervolgens de azijn en giet deze over de andere ingrediënten, zodat ze door de leidingen lopen. Plaats nu een dop om de afvoer af te sluiten, zodat er geen schuim uit komt. Wacht 20 minuten en spoel met heet water.

Sissel Karlsen/Wikimedia

Caustische soda

Bijtende soda (of natriumhydroxide) is een stof die je kunt kopen in bouwmarkten, doe-het-zelfzaken of online. Het is een zeer bijtende stof die heel voorzichtig moet worden gebruikt, en altijd met de nodige bescherming, zoals handschoenen en een masker.

Vul een emmer met drie liter water, voeg 750 ml bijtende soda toe en wacht tot de oplossing begint te schuimen. Giet het geheel in de gootsteen en wacht 20 minuten, spoel dan met kokend water.

Met citroenzuur:

Citroenzuur is het milieuvriendelijk alternatief voor veel huishoudelijke schoonmaakmiddelen, en het komt ook van pas als doe-het-zelf-middel om afvoeren te ontstoppen, omdat het goed werkt tegen kalkaanslag, als schoonmaakmiddel en ook onaangename geurtjes verwijdert. 

Om het te gebruiken, moet je 150 gram in een liter zeer heet water mengen en het goed laten oplossen. Als je wilt, kun je ook 150 ml witte wijnazijn toevoegen. Het belangrijkste is dat het water dat door de afvoer gaat heet is, zodat de verstopping van vettige stoffen beter oplost.

Kristalsoda

Kook een liter water. Als het bijna klaar is, giet je 230 gram kristalsoda (ook bekend als wassoda) in de afvoer. Giet er langzaam, verschillende keren, kokend water over. Je zult merken dat de verstopping weg is als het water snel wegloopt, en je het er rustig in kunt gieten. Blijft het in de gootsteen zitten, giet dan nog eens 230 gram kristalsoda in het water en laat het inwerken tot het de verstopping oplost en spoel dan opnieuw met kokend water.

Koolzuurhoudende dranken

Koolzuurhoudende dranken zoals Coca Cola kunnen van pas komen bij verstopte afvoeren, en ze moeten op kamertemperatuur worden gebruikt. Giet een tweeliterfles in en laat het minstens twee uur staan (zonder de gootsteen te gebruiken). Sommige mensen laten het een nacht of zelfs 24 uur zitten. Giet er vervolgens een middelgrote pan kokend water in om goed te spoelen, en de verstopping zou verdwenen moeten zijn.

Met een ontstoppingsveer

Er zijn slangen met een zwengel of een tang en een uiteinde waarmee het materiaal dat de afvoer verstopt kan worden gepakt, die in deze gevallen goed van pas kunnen komen. Om ze te gebruiken moet je soms een paar stukken leiding onder de gootsteen demonteren, dus zet eerst een grote teil neer waar water uit zou kunnen lekken.

Steek de ontstoppingsveer in de afvoer door hem te laten zakken tot je een verstopping vindt, en beweeg hem zo dat de klont die de verstopping veroorzaakt, voorzichtig wordt gebroken. Als het een soort haak of kromming heeft, zorg er dan voor dat deze de verstopping vastpakt en naar je toetrekt. Soms moet je, om beter bij de verstopping in de leidingen te kunnen komen, het stuk pijpelleboog net onder de gootsteen losmaken, handmatig als het PVC is of met behulp van een papegaaitang voor metalen exemplaren. Laat het overtollige water weglopen door het op te vangen in de teil. Steek vervolgens de ontstoppingsveer in de leiding die uit de muur uitkomt, tot hij weerstand ondervindt, draai de veer dan zo dat hij in de verstopping pakt, en ga door met uittrekken en draaien tot je de verstopping hebt bevrijd. Zet de stukken leiding weer in elkaar en laat warm water lopen om te zien of de afvoer werkt. Als het water langzaam naar beneden loopt, gebruik dan de zuignap om de afvoer verder vrij te maken.

Zuiger voor vaste stoffen en vloeistoffen

Als je een apparaat hebt dat zowel vloeibaar als vast materiaal kan opzuigen, bevestig dan de rubberen kop van de zuiger aan het uiteinde van de zuigslang en zet het apparaat aan, deze moet dan een ander geluid maken dan normaal terwijl hij probeert op te zuigen wat de afvoer verstopt. Laat hem aan staan tot het geluid verandert, maar als het langer dan een minuut duurt, zet de zuiger dan uit en imiteer de beweging die je met een gewone ontstopper zou maken, zet dan het apparaat weer aan.

Indien geen van deze methoden (die in elk geval niet samen mogen worden toegepast) werkt, zal een loodgieter moeten worden ingeschakeld, maar in de meeste gevallen zijn deze methoden meer dan voldoende om dit te voorkomen.

Het is dus nog beter om de vorming van verstoppingen zoveel mogelijk te voorkomen: denk er dus aan om etensresten te verwijderen voordat je de vaat in de gootsteen zet, en gebruik altijd (ook in de badkamer) filters voor de afvoer, zodat in de leidingen bijna uitsluitend vloeistoffen terechtkomen.

Andy Pixel/Flickr

Voor de douche

De doucheafvoer kan verstopt raken door kalkafzetting of, wat vaker voorkomt, door haar- en zeepresten. De voor het ontstoppen van gootstenen beschreven methoden kunnen ook voor douches worden toegepast, met uitzondering van de methoden waarbij de leidingen onder de afvoer moeten worden verwijderd. Om het ontstaan van dergelijke problemen te voorkomen, die in het geval van de douche moeilijker op te lossen zijn als de verstopping de leidingen onder de vloer verstopt, is het in ieder geval altijd beter om filters of gaas boven de afvoer te hebben, om te voorkomen dat er haren in terechtkomen.

Kleerhanger

Dit is de meest gebruikte mechanische verwijderingsmethode, die vooral wordt gebruikt om massa's haar die in de afvoer vastzitten te verwijderen: neem gewoon een ijzeren hanger en zet die met een tang recht, waarbij de haak zo wordt gevormd dat hij een lange en dunne haak wordt, die in de afvoer kan glijden. Wanneer je dit werktuig hebt gemaakt, steek het in de afvoer en trek alles weg wat de waterstroom blokkeert, misschien met behulp van een zaklamp. Als de verstopping zo vast zit dat het water geblokkeerd wordt, zou het mogelijk moeten zijn om het er helemaal uit te trekken zonder dat het in verschillende delen uiteenvalt, maar om er zeker van te zijn dat je alles hebt verwijderd, moet je het materiaal dat de afvoer verstopt meerdere malen proberen er uit te vissen totdat de hanger weer volledig vrij van haren en vuil omhoog komt. Laat vervolgens wat water lopen om te zien of de afvoer normaal werkt.

Op dezelfde manier kun je een schroevendraaier gebruiken die dun genoeg is om in de gaten van de afvoer te passen. Om de schroevendraaier te plaatsen, moet je echter eerst het doucheputje verwijderen dat de afvoer bedekt. Het is de moeite waard een zaklamp te gebruiken om te zien wat zich net onder het putje heeft gevormd, en soms heb je echt alleen de punt van de schroevendraaier nodig om de klomp die alle blokkeerde, omhoog te trekken.

Als je niet alles eruit kunt vissen, gebruik dan ijzerdraad.

Je kunt het ook proberen met een ontstoppingszuignap, of met speciale ontstoppingsveren en slangen, net zoals je dat doet bij gootstenen.

Als je mechanisch niet alles hebt kunnen verwijderen, kun je ook proberen baking soda te gebruiken, door 300 gram in de afvoer te gieten en dit te laten volgen door 100 ml witte azijn. Net als bij gootstenen, afsluiten met een dop en 30 minuten laten staan. Kook intussen een liter water in een pan of ketel en giet het water na een half uur in de afvoer. Hierdoor moeten de resten die reeds door de werking van het baking soda en de azijn zijn opgelost, worden vrijgemaakt.

Voor de badkuip

Ook in dit geval kun je de kleerhanger gebruiken, want vaak is ook in het bad de verstopping te wijten aan haren in de afvoer. 

Als alternatief kun je ook een loodgietersontstoppingsveer gebruiken. Net als bij de douche moet je het putje verwijderen dat de afvoer bedekt, en vervolgens de ontstoppingsveer inbrengen tot aan de verstopping dat zich heel vaak vlak onder het afvoerputje bevindt. Om het afvoerdeksel te verwijderen, volstaat het soms een platte schroevendraaier op de rand te duwen, anders moeten de schroeven worden losgedraaid. Verwijder tijdens de werkzaamheden steeds al het vuil dat je rond de dop en de afvoer opmerkt, eventueel ook met behulp van een oude tandenborstel.

Deze ontstoppingsveren hebben een punt voorzien van haakjes die geschikt zijn om het haar vast te grijpen, zodat het kan worden opgetrokken terwijl het handvat wordt bewogen. Wanneer je de ontstoppingsveer eruit trekt, moet je deze altijd ontdoen van al het vuil waarmee hij in contact is geweest, zodat hij altijd volledig functioneel is. Laat wat water lopen om te zien of het goed stroomt, en als dat zo is, sluit de afvoer en monteer de verschillende onderdelen weer.

Als je er met deze methoden niet in slaagt al het vuil te verwijderen, kun je verdergaan met kokend water, azijn en baking soda zoals aangegeven voor de douche, of het proberen met de chemische reinigingsmiddelen die je kunt kopen, en de aanwijzingen op de verpakking volgen.